WK Qatar: Journalisten, trek aan de bel!

Om mijn ambitieuze doel te bereiken dat het WK Qatar niet doorgaat, dan wel massaal wordt vermeden, heb ik daarin de journalistiek een cruciale rol toegeschreven. Mijn ‘kruistocht’ is serieuze vormen aan gaan nemen nadat ik met een opinie in het AD de journalisten had opgeroepen zich kritischer op te stellen ten opzichte van dit WK. Dat resulteerde ook nog in een radiodiscussie met twee sportjournalisten van landelijke kranten. Een daarvan twijfelde toen nog of hij zou gaan – nu niet meer – maar hun voornaamste verweer was toch: wij zijn verslaggevers, geen activisten. Mijn reactie daarop was dat er vele gradaties zitten tussen ergens verslag van doen en activisme.

Naarmate mijn protesten en aanklachten tegen het WK Qatar toenemen – en ik daarin ook regelmatig de benadering van ‘onze’ sportpers betrek – nemen echter ook de getergde reacties toe, ook van sportjournalisten en -columnisten zelf. Mij wordt gedram, kortzichtigheid, eenzijdigheid en inconsequentie verweten. Eigenzinnige, kritische personen kunnen zelf doorgaans minder goed tegen kritiek en ik ben daar geen uitzondering op. Zonder mezelf een journalist te durven noemen.

Maar neem de steevast aangehaalde motivering om het WK Qatar niet te boycotten: wij zijn verslaggevers, geen activisten. Natuurlijk, een sportevenement moet worden gevolgd door sportjournalisten. Maar is het WK Qatar wel een sportevenement? Een WK Voetbal? Is het niet veeleer een desastreuze historische vergissing? Een dodelijk project? Een misdaad tegen de menselijkheid? Een financiële misdaad? En kunnen sportverslaggevers hun plek dan niet beter afstaan aan onderzoeks- en misdaadjournalisten? De sport, het voetbal zelf, is namelijk volstrekt bijzaak in deze uiterst dubieuze kwestie. Maar fungeert tegelijkertijd wel als trigger om grof geld te verdienen, status en prestige te verhogen, zelfs als pressiemiddel om mensenrechten te verbeteren!

Dat mijn lawine aan berichten als gedram wordt ervaren, kan ik me heel goed voorstellen. Maar ik vermoed dat het toch ook vooral als hinderlijk wordt ervaren omdat men steeds wordt herinnerd aan iets waaraan men zich heeft geconformeerd en waarvan men goed weet dat het fundamenteel fout is.

Kortzichtigheid is een uiterst vreemd verwijt in een situatie waarin duizenden doden een rechtstreeks gevolg zijn van een WK; en er bovendien sprake is van bewezen omkoping en corruptie. Dat maakt alle andere belangen en eventuele lichtpuntjes totaal irrelevant. Er wordt nogal eens op gewezen dat het aantal doden (6500) dat vaak door ‘ons’ wordt opgevoerd (ikzelf houd het op duizenden) geen bewezen getal is. Dit heeft echter alles te maken met de rook die Qatar hier omheen optrekt. Zouden het er evenwel veel minder en hard te maken zijn, dan zou Qatar dit allang hebben geopenbaard. Voor het eenzijdigheid-verwijt geldt hetzelfde en bovendien is eenzijdigheid ook nog eens inherent aan de strategie van activisten/missionarissen. Desondanks zullen er zeer weinigen zijn die zich zoals ik in de kwestie WK Qatar verdiepen en vrijwel alle pro- en anti-WK Qatar-berichten tot zich nemen. 

De inconsequentie-kaart wordt het meest getrokken, ook door journalisten. Ik zal me niet laten verleiden tot het psychologiseren van dit evenzo hardnekkige als irritante fenomeen. Los van de terechte vraag ‘waar staat geschreven dat je consequent moet zijn?’, hecht ik er wel aan om dit even toe te lichten. Ik heb besloten om geen enkele wedstrijd te bekijken die direct kan worden gelinkt aan het WK Qatar; niet tijdens de kwalificatie en niet tijdens het toernooi. Een grote opoffering voor een hartstochtelijk voetballiefhebber. Maar ja, ik kijk dus wel naar wedstrijden van bijvoorbeeld Paris Saint Germain. Dat inderdaad zijn ziel heeft verkocht aan Qatar, iets wat destijds misschien wel een onderdeel was van Qatars strategie om het WK binnen te halen. Maar dat is sowieso indirect bewijs én het is in elk geval niet bewezen gepaard gegaan met dodelijke slachtoffers en omkoping, zoals bij dit WK.

De lange sportswashing-arm van Qatar – en van het Midden-Oosten überhaupt – reikt tot in vrijwel alle hoeken van de wereld. Qatar Airways sponsort onder meer FC Barcelona, Bayern München (overigens tot groot ongenoegen en verzet van vele fans), AS Roma en Boca Juniors. Talloze clubs slaan tijdens de winterstop hun trainingskampen op in Qatar. Het is onmogelijk om al het voetbal te negeren dat hoe dan ook aan Qatar is gerelateerd, of je moet je tv structureel vermijden.

Blijft de vraag of de (vaderlandse) pers zich niet actiever en kritischer mag opstellen ten opzichte van het WK Qatar. Natuurlijk is het ook een kwestie van budget, maar ik denk toch vooral van prioriteiten. Waarom besteedt met name de Duitse en Scandinavische (Noorse!) pers er veel meer aandacht aan? Waarom was het hier jaren geleden voor vrijwel alle landelijke kranten wel groot nieuws, en stuurde men zelfs onderzoeksjournalisten naar Qatar? Waarom staat de perswereld niet op zijn achterste poten omdat Qatar een hondsbrutale frontale aanval op de persvrijheid pleegde in een poging Noorse journalisten monddood te maken en zelfs vast te zetten?!

Talloze berichten van zowel mensenrechtenorganisaties als journalisten ter plekke (mits niet gearresteerd en vastgezet) wijzen op de slechts minimale en ‘papieren’ verbeteringen, zo niet verslechteringen van arbeidsomstandigheden. Er zijn eveneens vele getuigenissen van arbeiders zelf, opgetekend en in beeld vastgelegd, die aantonen dat de FIFA samenzweert met Qatar om de façade hoog te houden dat het allemaal crescendo gaat. De arrestatie van Abdullah Ibhaïs, ex-medewerker van het Supreme Comittee, verantwoordelijk voor de WK-accommodaties en infrastructuur, spreekt boekdelen wat dit betreft. Want Abdullah had het gewaagd kritiek te hebben op de gang van zaken. Bij de FIFA is het daarover oorverdovend stil tot dusver, ondanks fel aandringen van NGO’s.

Nu zijn het slechts Trouw en NRC, en in mindere mate het AD, die er nog achtergrondartikelen aan wijden. Mijn ‘eigen’ krant, de Volkskrant, blijft daarbij lelijk in gebreke, hoewel er onlangs een sportjournalist naar Qatar is gereisd voor de Arab Cup en om en passant de stand van zaken rondom het WK te checken.

Natuurlijk gaan de kranten hier zelf over, maar het is wel een teken aan de wand. Het kan toch onmogelijk worden ontkend dat de alarmerende berichten uit en over ((WK) Qatar hand over hand toenemen en dat nu ook in andere landen (Engeland!) de kritiek aanzwelt?!

En zo wordt dus alles in het werk gesteld om de (voetbal)wereld wijs te maken dat alles koek en ei is (of wordt) en stellen de voetbalbonden en spelers zich hiermee gerust, al is het maar omdat daardoor hun vorstelijke inkomsten van het WK gegarandeerd zijn. Je zou toch mogen verwachten dat onze doorgaans zo kritische (sport)pers daar bovenop zou zitten en dat kranten hun journalisten vaker op onderzoek uit zouden laten gaan om het nu al grootste sportschandaal ooit – en waarbij zó veel belangen en principiële zaken meespelen – kritisch te volgen. 

Het is nog steeds niet te laat. Ze hebben hier nog bijna een heel jaar de tijd voor. In de (onze) hoop dat alsnog recht geschiedt en dit beschamende WK Qatar ongedaan wordt gemaakt en verplaatst naar een meer geschikt oord en tijdstip. Waarvan akte.

Read Full Post »

Voetbal en principes

Degenen die mij kennen, weten hoe fervent ik ben als voetballiefhebber. Hoogst zelden heb ik in mijn 70+-levensjaren een Oranje-interland of wat voor internationale Cup-wedstrijd dan ook van een Nederlandse club gemist, voor zover deze waar ook te aanschouwen was. Ja, ook wedstrijden in dubieuze landen, tegen foute clubs en tijdens omstreden toernooien, zoals het WK 1978 in Argentinië. Hoewel ik toen als 27-jarige erg gecharmeerd was van Bram en Freek, ook het album Bloed Aan De Paal meteen heb aangeschaft en zelfs het live-optreden van het duo destijds heb bijgewoond, keek ik naar alle wedstrijden. Mijn engagement moest het toen kennelijk nog afleggen tegen mijn voetbalpassie, maar ik denk toch vooral tegen de revanchegevoelens die ik koesterde ten opzichte van dat uiterst dramatische verlies van de WK-finale vier jaar daarvoor.

Naarmate ik ouder en wijzer werd, kreeg ik natuurlijk steeds meer door hoe opportunistischer, commerciëler, corrupter en megalomaner het voetbal almaar verwerd, maar dat leidde er lange tijd niet toe om me er, al dan niet selectief, van af te wenden. Totdat in 2010 het WK aan Qatar werd verpatst en gaandeweg onthutsend duidelijk werd hoe corrupt dit is toegewezen, wat voor een mensenrechten schendende, schijnheilige schurkenstaat Qatar is, en onder welke mensonterende condities als moderne slaven gedrilde arbeidsmigranten de WK-accommodaties moesten bouwen. Met duizenden dodelijke slachtoffers tot gevolg.

Over wat er met dit WK zou moeten gebeuren, heb ik uitentreuren bericht en zal inmiddels genoegzaam bekend zijn. Dit relaas gaat over de beslissing die ik geruime tijd geleden heb genomen om, mocht het onverhoopt daar toch worden gehouden, het WK Qatar helemaal te boycotten en ook om naar geen enkele kwalificatiewedstrijd te kijken. Geloof me, dat is een hard gelag. Want ik ben liefhebber, fanatiek en chauvinistisch genoeg om Oranje altijd en overal te willen zien spelen. Gedreven om niks te willen missen van de geniale ingevingen en briljante acties van de Messi’s, de De Bruynes, Frenkies en Mbappé’s. Om aan den lijve de spanning te ervaren van het al dan kwalificeren.

Maar wie A zegt.. En verdomme, ik wil ook echt niks met deze dieptreurige, moreel totaal onverantwoorde gang van zaken te maken hebben. Ik wil niet medeverantwoordelijk zijn door de kijkcijfers mee op te krikken, iets wat door de verantwoordelijken, sponsors en Qatar als bewijs wordt gezien en misbruikt ten faveure van hun vermeende gelijk. Zolang ik me dat maar voorhoud, moet het me lukken om in mijn principe te volharden. Menigeen twijfelt daaraan. En beweert dat het lippendienst is en dat ik – en anderen die aangeven niet te kijken – dat toch zullen doen als het erop aankomt. Nu kan ik natuurlijk niet voor anderen instaan. En ik denk ook dat niet iedereen zich aan zijn woord zal houden of er dusdanig weinig mee heeft zodat het geen opgave is om niet te kijken. Dan nog is het op zijn minst opmerkelijk dat zovelen laten weten tegen het WK in Qatar te zijn.

Dat het consequent zijn en volhouden van je principes zelfs in de beste families een lastig gegeven is, moge duidelijk zijn. Sorry dat ik het toch weer even over hem ga hebben, maar wat betreft principes, normen en waarden kun je nu eenmaal onmogelijk om Louis van Gaal heen. Lange tijd bewonderde ik de man vanwege zijn niets en niemand ontziende consequentheid en openheid, ook al ontaardde dat soms in starheid en onbuigzaamheid. Maar hoe moeilijk ook de omstandigheden en hoe groot de weerstand, Louis bleef Louis. De ‘Cruijff-revolutie’ en zijn aanvaarde missie om Oranje naar Qatar te loodsen, laten zien dat Louis ook maar een – dus niet bepaald altijd principiële en totale – mens is. Gelukkig maar, zou je zeggen, ware het niet dat Louis dit, vanzelfsprekend, anders ziet. Hij noemt dit evolueren. Hoezo eufeMISme?! Maar het journaille weet het zeker: Van Gaal is de Redder des Vaderlands, zijn persconferences een orgastisch genoegen en ‘het volk houdt weer van Oranje’ (dixit Willem Vissers). Maar Willem, wie zijn dan ‘het volk’?

Laten wij, WK Qatar-tegenstanders, onszelf moed inspreken met de zekerheid dat we ons verzetten tegen een onweerlegbare – en saillant genoeg ook wereldwijd onderschreven – ongeëvenaarde wantoestand. Laat je niet ontmoedigen door whataboutisme, twijfels aan je integriteit of als je van zeuren en drammen wordt beticht.
Het vasthouden aan morele principes is nog altijd een nobel streven, ook in het voetbal.

Read Full Post »

Bondscoach of pedante persconferencier?

Wat was het allemaal vermakelijk, de one-manshow van Louis III! Wat zijn we allemaal blij dat we verlost zijn van de vlakke, hakkelende Frank de Boer. Wat kunnen we ons verkneukelen over Louis’ kapittelen van anderen en wat hopen we dat ‘s mans toorn niet onszelf treft. Dus niet te kritisch, niet de discussie aangaan en gevoelige onderwerpen mijden als de pest.

Mijn Twitter-timeline stroomde vol met juichende commentaren over de glorieuze terugkeer van Louis d’Or. Dus ik ging er uitgesteld maar eens voor zitten om te kijken of er misschien toch een kamikaze-journalist was die de heikele WK Qatar-kwestie aan zou snijden. En jawel, er bleek toch één vermetele vragensteller te zijn, die volgens Louis herhaald – meer precies voor de derde keer – het had gewaagd een bondscoach hierop te bevragen. Om er meteen vangalistisch aan toe te voegen: ‘Denk jij dat ik het niet erg vind wat daar gebeurt?! Natuurlijk vind ik het erg, maar je moet hiervoor niet bij de bondscoach of bij de spelers zijn, maar bij de bonden! En (geparafraseerd), ik heb het natuurlijk nagevraagd bij de KNVB en die lopen zelfs voorop.’ Verder zal Van Gaal goed luisteren naar spelers die een statement willen maken en afhankelijk van de argumentatie en de instemming van de hele selectie zal hij dit al dan niet toestaan.

Tot zover de kwestie Qatar op deze persconferentie, over naar de andere, minder controversiële onderwerpen. Niemand die hem confronteerde met zijn duidelijke stellingname tegen dit WK in 2010. Niemand die hem vroeg of de zo hoog in zijn vaandel staande normen en waarden wel strookten met de gang van zaken in Qatar.

Het moge duidelijk zijn. Het verreweg grootste deel van de vaderlandse (sport)pers is blij met Van Gaal als bondscoach, vooral vanwege diens altijd spraakmakende publieke optreden. Maar tegelijkertijd is men ook zeer beducht voor zijn toorn en scherpe replieken en schuwt men daarom de noodzakelijke kritische benadering. En dat deze klus in technisch opzicht zelfverklaard niet ‘des Van Gaals’ is, nemen we op de koop toe. Want, eveneens zelfverklaard, ‘niemand anders zou dit kunnen’. En ook is Louis ‘blij dat het volk zich achter hem heeft geschaard’, als is niet duidelijk waarop hij dit baseert. Maar bedenk, Louis: een aanzienlijk deel van het volk heeft niks met voetbal en een ander substantieel volksdeel onder voetballiefhebbers zoals ondergetekende moet helemaal niets van jouw WK Qatar-missie hebben.

Er is dus geen enkele reden om zo hoog van de toren te blazen, behalve dat het kennelijk voor velen vermakelijk is. Maar valt dat allemaal niet in het niet bij de uiterst treurige constatering dat deze pedante persconferencier zich willens en wetens heeft verbonden aan een WK dat qua mistoestanden en verwerpelijkheid zijn weerga niet kent?

Read Full Post »