WK Qatar-schotschrift

Dit wordt een relaas op hoge poten. Want, ik ben getergd. Door het WK Qatar. Eerst en vooral door de FIFA, Qatar, andere voetbalbonden, sponsors, (media)bedrijven, natuurlijk. Maar dat was ik al veel langer, die getergdheid heb ik inmiddels geïncorporeerd. Als een tweede natuur.

Maar nu is het een andersoortige emotie. Het betreft niet meer alleen de bijna vanzelfsprekende woede over voornoemde usual suspects. Nee, mijn getergdheid geldt nu geledingen en personen, die ik doorgaans niet tot mijn opponenten reken(de). Maar dit gecreëerde monster fungeert in heel wat voorheen stabiele en harmonieuze groeperingen als een splijtzwam. Het heeft een giftige uitwerking op vrijwel iedereen die (zich) op een of andere bij het voetbal betrokken is of voelt.

Hetzelfde patroon, dezelfde dynamiek als bij corona. Aan de ene kant zij die zich verantwoordelijk en gedisciplineerd opstellen, aan de overkant de onverantwoorde ontkenners, ook wel wappies genoemd. En daartussenin de rekkelijken, de weifelaars, de wegvluchters, de standpuntvermijders (want dan kun je alle kanten op). Ook toen – en nog steeds – frictie in gezinnen, families, vriendengroepen, het sociale verkeer. Tot hoogoplopende ruzie, zelfs scheiding toe. Corona als uitvergroting van sluimerende conflicten, verschillende karakters en levensvisies.

Ik bespeur nu dus, in min of meer relatieve zin, dezelfde ongemakkelijkheid, zelfs explosiviteit rondom het WK Qatar. Jarenlang sudderde dat onder de oppervlakte, werd dat toegedekt door het bij velen aanwezige gebrek aan urgentie. We zien het wel; het zal zo’n vaart niet lopen. Of volstrekte onverschilligheid. Terwijl een enkeling,  zoals mijn medestrijders en ik, er al veel eerder (maar volgens weer anderen toch veel te laat) mee bezig waren, als roependen in de woestijn(..) ertegen ageerden en ons erin verdiepten. Waarmee ik dus, want dit is op persoonlijke titel, qua kennis en betrokkenheid een voorsprong opbouwde in vergelijking met vele anderen; ook met  degenen die eveneens gevoelsmatig al meteen tegen dit WK waren.

En wanneer je ergens een voorsprong op hebt, dan liggen ergernis en ongeduld op de loer. Ergernis over onwetendheid, ongeduld over traagheid van begrip, irritatie over onbenulligheid en onverschilligheid. Maar vooral getergdheid dus. Over het feit dat men überhaupt dit perverse WK een blik waardig gunt. Over al die kutsmoesjes, drogredenen, schaamlappen om zich ogenschijnlijk plausibele alibi’s te verschaffen om toch te kijken. Ook van door mij als zielsverwant beschouwde en gelijkgestemd veronderstelde personen. Die erbovenop zitten om jou te betrappen op selectiviteit of inconsequentie. Daarmee pogend om zichzelf een minder kutgevoel te geven omdat ze het wel volgen? Zie je wel, zijn vlees is ook zwak.

Of van personen zoals (sport)journalisten, columnisten en opiniemakers, die ik altijd (en merendeels nog steeds) hoogachtte en waardeerde. Die op een kinderachtige, gefrustreerde en slappe manier reageren als ze geconfronteerd worden met hun ongemak, selectiviteit en zwaktebod. Door mijn hardnekkige, maar altijd onderbouwde en hoogstens – toegegeven – prikkelende, plagende twittergedrag als ‘notoir gezeur en gedram’ af te doen, slapper nog: mij te negeren en dus buitenspel te zetten om te reageren of te discussiëren.

Maar sorry, KNVB, spelers, coach en journalisten: jullie zijn er wel. En ook al zijn er legio, ook Nederlandse, bedrijven die al veel langer dik en dubieus geld verdienen in Qatar, niemand heeft jullie gedwongen om mee te spelen in het corrupte, misdadige en mensonterende spel dat de FIFA en Qatar hebben georganiseerd. Jullie hebben er doelbewust voor gekozen om het vuile spel mee te spelen. Want ‘we willen wereldkampioen worden’ en ‘wij zijn journalisten en geen activisten’. Ook al zit de een meer midden in het spel dan de ander, je maakt er hoe dan ook onderdeel van uit. Want danst naar de pijpen van de FIFA en Qatar. Zij bepalen de regels, dus hoe het spel gespeeld moet worden. Ook als jullie jezelf en ons willen wijsmaken dat jullie ‘maatschappelijk bewust deelnemen’. Of neutraal en objectief blijven. Maak dat de kat maar wijs!

Ik begrijp heel goed hoe vervelend het is om steeds maar weer te worden geconfronteerd met je ongemak, vlucht- en vermijdgedrag. Wie alsmaar met zijn neus op de feiten wordt gedrukt in en vanwege een situatie die eigenlijk niet had mogen bestaan en die hem of haar eigenlijk in bijna alle opzichten tegenstaat, die wordt prikkelbaar en narrig. En wil van dat eeuwige gezeur af zijn. Want weet het zelf ook maar al te goed

En dan die als wortelboer, sjeik of tietenman uitgedoste malloten, die dit gedrocht gebruiken om iets te vieren en iets na te jagen wat ze ‘hun hele leven al hebben gedaan’! Waarvan een aantal ook nog eens gesponsord, maar wel tot positiviteit en melding van negativiteit gedwongen. Maar ach, sponsorfeestoranjesupporters zijn altijd al hoogst irritant geweest en hebben helemaal niks met het echte voetbal. Dat is dus niets nieuws.

Maar wat wel nieuw is, zijn de wanhopige, maar opzichtige bochten waarin de media in de algemene zin des woords zich wringen. Kranten die hun verdienmodel maskeren met hun ‘ter plekke verslag moeten doen’- en ‘we moeten nieuws brengen’-plicht. En hun verslag doen van dit omstreden WK in Qatar zelf proberen wit te wassen met journalisten die geëngageerde artikelen schrijven. Tv-zenders, die het uitzenden van het WK en het in Qatar aanwezig zijn, proberen te compenseren met kritische items. Als we ons maar ook kritisch en betrokken tonen, dan is ons handelen gelegitimeerd. Het lijkt me alleen zó frustrerend voor de journalisten, die in Qatar wel degelijk moeite doen om door de façade heen te prikken en met relevante verhalen komen, om toch als een soort schaamlap te fungeren.

Ook de talkshows larderen vrolijke, sportieve beelden van het WK en ‘voetbalsupportersfeesten’ met het toch ook enigszins ‘ter discussie stellen’ ervan. Maar, dixit Beau, ‘we hebben het nu onderhand wel gehad met die statements’. We weten het nu wel over die arbeidsmigranten en mensenrechten. En er zijn toch ook allerlei fondsen opgericht om ze te compenseren? En jij hebt vast ook al gedoneerd om met een iets gesuster geweten voor de buis te zitten.

Ik begrijp wel wat Beau zegt, maar niet wat-ie bedoelt. Hij wil het gewoon over een voetbalfeest hebben. Ja, van dat hemeltergende geneuzel over OneLove-bandjes, speldenprikjes of andere min of meer loze en onzinnige gebaren/statements word ook ik onpasselijk. Vooral omdat het de aandacht moet wegnemen van het enorme leed, de grote tragedie. Vrijwel niemand heeft het nog over de erbarmelijke arbeidsomstandigheden, de gevallen slachtoffers, hun nabestaanden, de mensenrechtenschendingen. Het gaat alleen nog maar over wel of niet kijken, de kutsmoesjes die daar bij en mee komen kijken, de voornoemde gratuite statements, het tenenkrommende gedraai van de KNVB. Waarvan hier een proeve. We zeggen al jaren dat we het zo erg vinden en dat het WK nooit in Qatar had mogen plaatsvinden. Maar ja, het is er nu eenmaal toch, dus waarom zouden we er ons nog druk over maken en niet naar kijken?

Neem het zo misplaatst genoemde ‘Ons Oranje’ en hun coach, gesouffleerd door de KNVB. Door velen, inclusief en vooral sportjournalisten, vrijgesproken van medeverantwoordelijkheid voor het WK Qatar en een statement daarover. ‘Het is niet hun schuld dat het WK daar is’; ‘het zijn voetballers, geen politici’; ‘de meesten waren pas een jaar of 12 toen het werd toegewezen’. Ja, natuurlijk. De hoofdschuldigen van deze voetbal- én humanitaire ramp vermeldde ik al in de eerste alinea. Maar de heren voetballers hebben wel degelijk ook een rol en verantwoordelijkheid hierin, al is het alleen maar omdat ze er grof (bewezen corrupt) geld aan verdienen. Dus hou nou toch eens op met die arme jongens als ontoerekeningsvatbaar te verklaren en wees niet zo bang dat je dadelijk misschien geen interview meer krijgt. Je bent toch een onafhankelijke (sport)journalist?!   

De coach: ‘We willen (lees: ik wil) wereldkampioen worden, en daar moet de focus op’. Dus zagen we een nietszeggend statement en een volledig voorgekookte en geregisseerde ontmoeting met door Qatar geselecteerde ‘arbeidsmigranten’. Die door Louis evenwel gretig werd aangegrepen om daarmee een punt te zetten achter dat gedoe met mensenrechten.

Als er één persoon is waarin ik hevig teleurgesteld ben, dan is het wel Van Gaal. Zijn charmeoffensief en persconferences ten spijt, of misschien wel zelfs mede daardoor. Die echter met orgastische gretigheid, dus vrijwel geheel kritiekloos, door de media en het journaille worden geïnhaleerd. De zelfverklaarde strenge doch rechtvaardige Van Gaal, die zo hoog opgeeft van normen en waarden.

Nog niet zo lang geleden maakt ik hem mee bij een activiteit in het kader van voetbaloorlogslachtoffers. De geringe empathie die hij toen toonde met deze slachtoffers was stuitend. ‘We moeten niet stilstaan bij het verleden, ik ben alleen maar bezig met de toekomst’, en de veelbetekenende uitsmijter: ‘Het gaat pas leven als het dichtbij je staat, als je zo iemand kent.’ Toen werd mij duidelijk waarom Van Gaal met Oranje naar Qatar wilde gaan. Omdat hij zich onsterfelijk wil maken – in zijn zoveelste ijdele poging om qua populariteit Cruijff te passeren – en omdat normen en waarden voor hem dus veel minder belangrijk zijn als ze van toepassing zijn op een ver-van-mijn-bedshow. Maar niemand die hem hiermee confronteert.

Want men moet niet alleen Leven met, maar ook van Louis. En men wil vooral niet in de ‘Valentijn Driessen-positie’ terechtkomen en dus stelselmatig door de o zo markante persoonlijkheid worden gekleineerd en geschoffeerd. Ook al gebeurt dit vermoedelijk op een soortgelijke wijze als waarvoor de voorheen eveneens aanbeden Matthijs van Nieuwkerk thans tot personage non grata is verklaard.

In mijn rol van actievoerder tegen het WK Qatar heb ik meermaals betoogd dat (sport)journalisten best een meer kritische en activistische rol zouden mogen spelen in het verzet tegen dit ook door vrijwel iedereen van hun beroepsgroep onrechtmatig bevonden WK. Met Willem Vissers van de Volkskrant en Sjoerd Mossou van het AD had ik hierover al een paar jaar geleden een discussie op Radio 1. Willem zei toen nog steeds dat hij niet zou gaan, zoals eerder aangekondigd. Al was hij zwaar teleurgesteld in de nagenoeg geheel afwezige steun en instemming die hij toen daarvoor kreeg. Sjoerd zei wel te gaan en benadrukte dat hij journalist was en geen activist. Mijn stelling was (en is) dat aan dit WK wekelijk alles fout is en dat iedereen het daarom zou moeten boycotten. Ook om zoveel als mogelijk te voorkomen dat de FIFA en Qatar het als een succes kunnen claimen en vieren. Het sportieve (wedstrijd)verslag ervan kan best vanuit thuis worden gedaan en als je er toch journalisten naartoe stuurt, dan om onderzoek te doen achter de schermen en de façade.

Niet lang hierna kondigde Willem aan dat hij toch naar Qatar zou gaan. ‘Noem me maar een slappe zak, maar ik heb een journalistieke taak en moet ter plekke aanwezig zijn.’ Zich daarmee scharend achter het standpunt van zijn werkgever. Nu ben ik wel de laatste om Willem een ‘slappe zak’ te noemen, al is het maar omdat ik hem als journalist en als mens zeer waardeer. En dat geldt eveneens voor Sjoerd. Ik durf ook wel te stellen dat dit wederzijds was. Waar echter mijn getergdheid en teleurstelling in zitten, zijn de argumenten en jij-bakken die beiden de laatste tijd erbij slepen om enerzijds hun eigen besluit om in Qatar te zijn enigszins te legitimeren. En in het tegelijkertijd ‘ons’, fervente WK Qatar-tegenstanders, te proberen te betrappen op inconsequenties en ‘eenzijdig, notoir gedram’ te verwijten. En dan ook nog de Twitter-‘sanctie’ ontvolgen of negeren toepassen. ‘Dus jij kijkt wel naar PSG of Man United?’ ‘6500 doden is een frame’; ‘in grote delen van de wereld zijn ze helemaal niet bezig met waar jullie kritiek op hebben’; ‘dat mogen jullie ook weleens beseffen’; ‘jullie zijn veel te laat begonnen’; ‘denk jij vanaf de bank thuis het beter te weten dan een professor?’

Soms leek het alsof de strategie van de KNVB en de FIFA, plus de door hen geclaimde verbeteringen in Qatar dankbaar werden aangegrepen om het bijwonen van het WK en zichzelf een alibi te verschaffen. Natuurlijk, ook journalisten zijn net mensen. Net als ‘wij’ zoeken zij naar bevestiging en legitimering van (in)genomen standpunten en besluiten. Het ongemak dat zij onmiskenbaar ervaren, moet toch op een of andere wijze een weg naar buiten vinden. Bovendien ziet de wereld er heel anders uit als je daar bent en er nauwelijks ruimte of gelegenheid is om afstand te nemen.

Dus, heren, niet zozeer de zak – in spreekwoordelijke zin nochtans – is slap, maar wel het verweer dat jullie in stelling hebben gebracht. Waarom niet je knopen geteld, gewoon verslag gedaan en doen van wat er gebeurt en al dat andere achterwege gelaten? Het komt zo geforceerd, defensief, haast kleinzielig over. Zo ken ik jullie ook niet. Maar jammer genoeg is het kennelijk wel iets wat dit WK Qatar teweegbrengt. Ik ben normaal gesproken heel erg van het nuanceren en relativeren en mag ook graag ironiseren, soms ridiculiseren. Maar aan dit geperverteerde WK is niks normaal. Het is door en door fout. Punt! Daar valt helemaal niets over te nuanceren of te relativeren. Wel nodigt de krampachtige omgang van menigeen hiermee heel erg uit om te ironiseren en te ridiculiseren. Ook daarom: NOOIT MEER QATAR!!

Read Full Post »

Cancel WK Qatar 2022

Op het gevaar af dat deze dringende oproep wordt gezien als de zoveelste protestactie in deze demonstratieve tijden, wil ik toch even jullie aandacht hiervoor vragen. Je zou kunnen stellen dat het oudere rechten heeft, want het speelt al langer en dateert al van 2010. En misschien hebben we ook wel het tij mee omdat er momenteel alom wordt geappelleerd aan gevoelens van en voor onrecht.

Want dat het WK Qatar 2022 één groot onrecht vormt, staat buiten kijf. Werkelijk alles aan dit WK is dubieus. De toewijzing is corrupt verlopen; de locatie is onzinnig vanwege het voor sport onmogelijke klimaat; er ontbreekt ieder spoor van voetbalcultuur; de bouw van de stadions heeft al vele dodelijke slachtoffers gekost; de arbeiders moeten werken onder het juk van moderne slavernij en wanbetaling en allerlei toezeggingen om hun omstandigheden te verbeteren, hebben tot dusver niets opgeleverd. En dat terwijl diezelfde stadions na afloop van het WK weer zullen worden afgebroken. Moeten ze toch worden gesloopt, doe dat dan alsjeblieft nu meteen. Dat zou de immigranten (want dat zijn vrijwel alle arbeiders) een boel verdere ellende besparen en zou ook in andere opzichten heel veel onrecht voorkomen.

Eigenlijk zou één van deze ongerechtigheden al voldoende moeten zijn voor onmiddellijke stopzetting, maar in hun onmetelijke wijsheid blijven de FIFA-bonzen vooralsnog volharden in hun overtuiging dat doorgang een te rechtvaardigen zaak is. Daarbij kennelijk geruggensteund door de tot dusver vrijwel geheel afwezige protesten vanuit de voetbalwereld zelf; of het nu nationale bonden, spelers, trainers of voetbaljournalisten zijn – kennelijk durft vrijwel niemand zijn vingers eraan te branden. Leg je je oor individueel te luister, dan heeft zowat iedereen zijn bedenkingen, maar haast zich dan wel erbij te vermelden dat het aan de ander – of de andere instantie – is om aan de bel te trekken. Van enige bereidheid om gecoördineerd, collectief een front te vormen, is vooralsnog geen sprake. Er heerst alom een ergerlijke mengeling van apathie, cynisme en moedeloosheid: je kunt er toch niets tegen doen, het gaat sowieso toch door, het is puur een geldkwestie en meer van dit soort gemeenplaatsen.

Terwijl er wel degelijk al van het begin af aan talloze publicaties zijn geweest in binnen- en vooral buitenland over de wantoestanden rondom dit WK. Vooral Amnesty International en The Guardian lieten zich niet onbetuigd in dit opzicht. In Nederland waren het met name Trouw en NRC die erover berichtten, al waren dat vaak artikelen die van Amnesty en The Guardian werden overgenomen. Nieuwsjournalisten hebben zich in dezen dus zeker van hun taak gekweten, maar vanuit de voetbaljournalistiek bleef het, op een enkeling na, oorverdovend stil. De Volkskrant-journalist Willem Vissers sprak zich al in een vroeg stadium ertegen uit, maar beklaagde zich later erover dat hij vanuit de voetbalwereld en van collega’s nauwelijks tot geen bijval kreeg. Ook zou dit alleen in Nederland een item zijn, bij buitenlandse voetbaljournalisten leefde dit helemaal niet, volgens Willem.

Dit kreeg ik te horen toen ik met hem en AD-journalist Sjoerd Mossou hierover in discussie mocht bij NPO Radio 1. Dit naar aanleiding van mijn in het AD – en later ook het ED – gepubliceerde opinie, waarin ik de voetbaljournalistiek teveel afzijdigheid verweet en opriep om tegen dit WK in het verzet te komen, meer onderzoek hiernaar te plegen en er meer aandacht aan te schenken. Ook nu was de reactie in de trant van ‘je moet hiervoor niet bij ons zijn, wij zijn geen actievoerders, het leeft nauwelijks in het (buiten)land’. Wel gaf Willem aan dat hij het WK zou gaan boycotten. Dat is tenminste iets.

Mede getriggerd door de opmerking dat het in het buitenland nauwelijks zou leven, ben ik contact gaan zoeken met bekende buitenlandse voetbaljournalisten, -tijdschriften en overige -media. Dat leverde inderdaad een teleurstellende oogst op. Van 11Freunde kreeg ik in elk geval nog een reactie. David Winner stuurde me een uitgebreide respons, maar verder leverde het, ondanks herhaalde pogingen, niets meer op. Het zal ongetwijfeld ook wel met mijn gebrek aan status in de (journalistieke) voetbalwereld te maken hebben, maar het zegt iets natuurlijk. Hoe dan groeide bij mij het besef dat alleen een statement van een (wereld)bekende (ex-)voetballer of eventueel een trainer echt zoden aan de dijk zou zetten. Zoals nu Marcus Rashford in Engeland erin slaagt om doorslaggevend iets af te dwingen, zo moeten er toch meer geëngageerde (ex-)voetballers zijn die het een schande vinden dat er onder deze omstandigheden en condities een WK voetbal in Qatar wordt gehouden.

Want ja, black lives matter, dus ook de, al dan niet black, lives van arbeidsmigranten in Qatar. Van hen, die het leven hebben gelaten bij de stadionbouw. Want ja, racisme en discriminatie zijn verwerpelijk, dus ook in het land waar alle mensenrechten die er voorhanden zijn, worden geschonden. Want ja, slavernij was een schandvlek in de geschiedenis, maar in Qatar heerst nog steeds een moderne vorm van slavernij, omdat de arbeiders aan de stadions al jarenlang worden uitgebuit en onderbetaald. Zoals reeds vermeld, hebben de FIFA en de plaatselijke instanties al meerdere malen aangekondigd dat er verbetering op komst is, maar onlangs nog is gebleken dat dit loze beloften waren.

Hoe is het in godsnaam mogelijk dat een situatie, waarvan ieder zinnig denkend mens vindt dat deze onbestaanbaar is en in alle opzichten en van alle kanten rammelt, nog steeds niet is afgeblazen?!

In deze tijd, waarin het lijkt alsof iedereen op de barricades staat tegen onrecht, corruptie en onderdrukking; waarin iedereen in de bres lijkt te willen springen voor solidariteit, gelijkheid en verdraagzaamheid, zou je toch verwachten dat men zich ook massaal keert tegen de wantoestanden rondom het WK in Qatar. Of is dit toch de ‘te ver van mijn bed-show’? Is de macht Koning Voetbal, met al zijn geld en commercie, te sterk? Maakt het de spelers dan helemaal niets uit waar ze hun beroep moeten uitoefenen en wat daar allemaal voor heeft moeten wijken? Maakt het de voetballiefhebber uiteindelijk geen zak uit waar – en onder welke omstandigheden tot stand gekomen – het voetbal wordt gespeeld waar hij/zij vanuit zijn/haar luie stoel naar zit te gluren?

Zolang we nog de tijd hebben er iets aan te doen, weiger ik dat te geloven. Noem het maar tegen beter weten in, noem het vechten tegen de bierkaai, noem het ijdele hoop – ik blijf doorgaan tot het een voldongen feit is. En is dat straks onverhoopt het geval, dan zal ik het sowieso boycotten en er dus niet naar kijken. Met Willem Vissers ben ik dan ik in elk geval in goed gezelschap.

Momenteel is de boycot door ‘onze’ internationals van Veronica Inside en Johan Derksen in het bijzonder brekend en alom verspreid nieuws. Mijn inziens een terechte boycot, alleen al omdat je sowieso iets wat al jaren uiterst voorspelbaar, dus ‘gewoon’ slecht is geworden, moet boycotten. Menigeen legt nu een link met Qatar en wijst erop dat ‘onze’ jongens beter, of in elk geval ook, dat WK zouden moeten boycotten. Nou, graag zelfs, Maar dit lijkt een vorm van selectieve verontwaardiging en opportunisme waarop niemand, en zeker niet de anti-WK Qatar-beweging, zit te wachten. Aandacht hiervoor, prima! Hoe meer, hoe beter. Maar dan wel graag vanuit oprechte en vooral structurele betrokkenheid en niet als oprisping of met een dubbele agenda.

Onlangs heb ik het twitteraccount @CancelQatar2022 geopend en in een paar dagen tijd hebben zich al ruim 650 volgers aangemeld. Dat is veelbelovend, maar nog lang niet genoeg natuurlijk. Ook nu weer heb ik bekende voetbaljournalisten gevraagd ons te volgen en er liefst ook een slinger aan te geven. Op een enkeling na, voelde zich tot dusver niemand geroepen er gevolg aan te geven. Het zal toch niet zo zijn dat ‘ons’ voetbaljournaille de kop in het woestijnzand blijft steken?

Maar ook zonder hun hulp en ondersteuning moet het mogelijk zijn om een brede beweging op te zetten, waardoor er hopelijk een grote, bekende voetbalnaam opstaat en zich tegen dit vermaledijde initiatief uitspreekt. En er kwam onlangs hulp uit zowel onverwachte als (nou ja..) onverdachte hoek. Zelfs de vleesgeworden corruptie Sepp Blatter pleit ervoor om dit WK naar elders te verplaatsen! Kortom, we blijven hopen!

Read Full Post »

De journalistieke spagaat rondom Qatar

Qatar staat al geruime tijd, al dan niet tot eigen genoegen, in de belangstelling. Reeds vanaf de bekendmaking dat het oliestaatje het WK 2022 mag gaan organiseren, worden vraagtekens gezet bij de legitimiteit daarvan. Om praktische redenen, zoals klimaat en accommodaties; vanwege de afwezigheid van ook maar een greintje voetbalcultuur en -historie; én, niet in het minst, om principiële redenen, zoals het politieke klimaat en de dubieuze wijze waarop de mensenrechten er (niet) worden toegepast.

Naargelang er steeds meer bekend wordt over de werkwijze die is gehanteerd bij het bouwen van de stadions, is het protest aangezwollen. Er is sprake van uitbuiting van de werknemers, er zijn zelfs vele dodelijke slachtoffers gevallen. Zonder schroom durf ik hier te stellen dat er wereldwijd talloze mensen zijn, ook onder fervente voetballiefhebbers, die vinden dat dit WK in Qatar geen doorgang moet vinden. Ook durf ik zonder aarzeling te stellen dat er wereldwijd vele (sport)journalisten zijn die uiterst kritisch tegenover dit WK staan.

In Nederland hebben journalisten/columnisten als Frank Heinen (onder meer HP/De Tijd), Paul Onkenhout en Willem Vissers (de Volkskrant) en Sjoerd Mossou (AD) zich openlijk ertegen uitgesproken. Waarbij aangetekend dat Mossou zich uitspreekt tegen de Qatar-reizen van topclubs tijdens de winterstop.

Dat valt te prijzen, maar hoe invloedrijk, principieel en consistent is dit? Gaan ze ook zo ver door het demonstratief te boycotten? Heb ik gemakkelijk spreken als ik hen daarop aanspreek? Want het is toch hun werk en broodwinning? Ik kan dan wel stellen dat ikzelf, mocht het onverhoopt doorgaan, dit WK zoveel als mogelijk zal negeren en er niet naar zal kijken, maar ja.. Misschien denken jullie: nou, dat is lekker gratuit.

Zeker, het staat in geen enkele verhouding tot welk offer journalisten en anderen die uit hoofde van hun beroep daar worden verwacht, zullen moeten brengen. Toch, intimi weten dat het voor mij als zijnde hartstochtelijk voetballiefhebber en zeker geen Against Modern Football-fanaat, wel degelijk een enorme aderlating en opoffering zal zijn.

Als in mijn kielzog wereldwijd en massaal de tv-registraties worden genegeerd, betekent dat een forse derving van inkomsten voor de tv-stations en andere bedrijven die het evenement, de bonden en de spelers sponsoren.

Maar mogen we van journalisten verwachten dat ze deze ongewenste situatie zonder aanzien des persoons veroordelen? Laat staan dat we eisen dat ze uit protest thuisblijven? Met het risico een ongetwijfeld lucratief verblijf aldaar te moeten ontberen, zelfs hun baan te verliezen? Het gaat natuurlijk te ver om van bijvoorbeeld Menno Pot te vragen dat-ie zijn seizoenkaart van Ajax inlevert, als zijn club inderdaad gaat overwinteren in Qatar. Het supporterschap reikt verder dan incidentele misstappen van je club, hoe ernstig de misstap ook is. Ook al omdat het passanten zijn die deze dubieuze beslissingen nemen. Maar kun je wel volstaan met je ertegen uit te spreken en het daarbij dan te laten?

Sjoerd Mossou vindt dat het niet aan individuen, maar aan instanties en organen (clubs, bonden, overheden e.d.) is om er iets aan te doen. Dit als reactie op Twitter naar aanleiding van de discussie over het verblijf van Ajax in Qatar tijdens de winterstop. Waar ook PSV haar luxe tenten dus op gaat slaan. Die leggen er zelfs geld bij, althans dat beweren ze. Daarbij heeft PSV in Rik Elfrink (ED) een clubwatcher die representatief lijkt te zijn voor de journalistieke spagaat waarin de beroepsgroep kennelijk verkeert.

Ajax, PSV en Barcelona kunnen een duidelijk signaal afgeven door af te zien van hun plannen om voor overwintering of een of andere Supercup naar Qatar af te reizen. De toch massale protesten hiertegen lijken vooralsnog aan dovemansoren gericht. Met als uitzondering FC Liverpool, hopelijk niet slechts voor de bühne. De aantrekkingskracht van het vele geld dat dit oplevert, is kennelijk vele malen sterker dan welk principe dan ook. Om ons wijs te maken dat geld hierin geen enkele rol speelt, halen de (vertegenwoordigers van de) clubs de meest ridicule motieven van stal om een verblijf in Qatar te goed te praten.

Het is wel duidelijk dat deze clubs het in ieder geval niet voor het geld hoeven te doen. De suggestie dat sportieve en praktische (accommodaties, klimaat e.d.) redenen eraan ten grondslag liggen, kan makkelijk worden gepareerd met de vaststelling dat daar voldoende alternatieven voor aanwezig zijn. Het is mij dan ook een raadsel waarom deze clubs bereid zijn om zoveel goodwill te verspelen met het vasthouden aan dit plan.

Maar is het wel zo vanzelfsprekend wat Mossou beweert? Hebben individuen niet ook hun (eigen) verantwoordelijkheid en impact? Elk protest, elke boycot, elke revolutionaire verandering is begonnen met individuen. En ook voornoemde instanties en organen bestaan uit individuen die het geheel kunnen beïnvloeden, zelfs ondermijnen. Eenlingen kunnen wel degelijk iets veranderen, iets in beweging zetten. En mogen zich niet verschuilen achter overheden en bonden. Hoe log, ouderwets, rigide, ondemocratisch zelfs, deze ook zijn en opereren, dat mag allemaal geen excuus zijn om je er bij voorbaat bij neer te leggen.

Kom me niet aan met het zwaktebod dat weerklinkt in schijnargumenten als ‘dan kun je nergens meer heen’, ‘waarom horen wij jullie niet als er – pak ‘m beet – in China, Saoedi-Arabië of Rusland wordt gevoetbald?’ en ‘waarom wel nu het Ajax is en vorig jaar niet toen PSV ging?’ Oké, mea culpa, toen hadden we ook moeten protesteren, voor zover niet toch gedaan trouwens. Maar een misdaad of wantoestand wordt toch niet minder erg omdat het in eerdere situaties niet is aangekaart?

Sorry Sjoerd en lotgenoten, hoezeer ik ook begrip heb voor de dilemma’s, volgens mij levert het voorzeker iets op wanneer prominente, invloedrijke individuen het voetballen in Qatar gaan boycotten. Het maakt wel degelijk indruk wanneer gerenommeerde en gerespecteerde journalisten als David Winner, Simon Kuper Juca Kfouri (vooraanstaand Braziliaans voetbaljournalist) of Gary Lineker zich sterk gaan maken om het WK alsnog te voorkomen of anders te boycotten.

Van journalisten die clubs, spelers en scheidsrechters oproepen om eindelijk eens een daad te stellen en van het veld af te lopen bij racistische uitlatingen vanuit het publiek, mag worden verwacht dat zij zelf ook een daad stellen. Beter nog een werkgever – de krant en/of uitgever – die het evenement in de ban doet. Laat de Volkskrant haar maatschappijkritische status eer aandoen met een Quit-Qatarcampagne. Alles beter dan aankomen met de drogreden dat ook iemand ter plekke moet kunnen berichten over de gang van zaken!

Nee, het zal toch echt in eerste instantie van individuen moeten komen; al is het maar om binnen hun eigen kring, geleding of instantie er aandacht voor te vragen. Ikzelf doe al het mogelijke om via de sociale media de ‘zaak’ #QuitQatar warm te houden, maar mijn mogelijkheden en reikwijdte zijn (te) beperkt. Daarom ook mijn dringende oproep aan de Vissers, Mossou’s en Onkenhouts in binnen- en buitenland om zich nóg sterker te maken voor (liefst) het afblazen of in elk geval een boycot van het WK 2022 in Qatar.

Jullie hoeven deze strijd niet alleen te voeren. Bundel de krachten. Vorm één, liefst internationaal front met collega’s die met dezelfde dilemma’s worstelen. Spoor kritische geestverwanten op, maak een gezamenlijk pamflet, schrijf een schotschrift. Daarbij moeten er toch, met goed gebruik van al die connecties, voetballers en/of andere prominenten in de voetbalwereld te vinden zijn die ook kritisch staan ten opzichte van dit evenement en deze ontwikkelingen?

Individuen, mits consciëntieus en gedreven, kunnen iets in gang zetten waardoor onrecht kan worden voorkomen. Of dat daarvoor in ieder geval de aandacht loskomt die het verdient.

Read Full Post »